Denk niet langer in termen van gemeente- en provinciegrenzen
Economie vraagt om een beter passende ruimtelijke schaal
19 februari 2011 | Het Financieele Dagblad
Door: Velden, W. van der
Economie vraagt om een beter passende ruimtelijke schaal
Er is een duidelijk verband tussen het idee om drie provincies in de Randstad samen te voegen, de speerpunten van de regering, de sterke positionering van mainport Rotterdam, metropoolregio Amsterdam, Brainport2020 in Zuidoost-Nederland en het deze week gepresenteerde plan om de betrokkenheid van het Rijk bij het regionaal-economisch beleid af te bouwen. Het geeft aan dat we toe zijn aan nieuwe structuren om onze economie sterk en concurrerend te houden.
Het speerpuntenbeleid moet samengaan met een andere kijk op de ruimtelijke en regionale dimensie. Provincie- en gemeentegrenzen zijn niet meer heilig. Er is behoefte aan een andere, beter passende en als het moet meebewegende ruimtelijke schaal waarop we werken, zowel ondernemend als bestuurlijk. De drie metropoolinitiatieven, die nu echt snelheid krijgen, onderstrepen dit. Ze tonen dat denken in metropolen en clusters van samenhangende activiteiten ons de weg naar sterke regio's en een sterke nationale economie zal wijzen.
Zelfs Amsterdam en Schiphol samen zijn te klein voor een rol van betekenis op het wereldtoneel. Blijven denken in termen van gemeente- of provinciegrenzen betekent dat je zeker wordt ingehaald. De discussie of de gemeente Lelystad wel of niet tot de Amsterdamse metropoolregio behoort, helpt de regio geen steek verder. Het zal de buitenlandse investeerder een zorg zijn.
Laten we daarin en in de aangezwengelde discussie over een eventuele provinciale opschaling niet verzanden. Kies voor een pragmatische en zelfs opportunistische aanpak. Breda bij mainport Rotterdam? Vanuit logistiek perspectief geen punt. Het lifetechcluster van Nijmegen bij de Brainport 2020? Uiteraard, doe jezelf niet tekort. En als het nodig is Amsterdam of Utrecht als grootstedelijk onderdeel van Zuidoost-Nederland? Kwestie van goed verkopen. Wees beducht voor ingeslepen patronen. Als Brainport te veel wordt geassocieerd met een handvol grote bedrijven en sterke bestuurders in en rond Eindhoven, is het lastig om de Limburgers binnenboord te houden.
Enkele jaren geleden hebben wij de betrokkenheid van het mkb bij (de destijds Eindhovense versie van) Brainport onderzocht en die was bedroevend laag. Ook daar is nog veel te winnen, omdat het mkb tot in de haarvaten van de samenleving zit en daarmee stabiliteit biedt. Recenter onderzoek toont aan dat zelfs in de alom geroemde Food Valley er nog heel veel bedrijven zijn die daarmee weinig doen, zelfs als ze in dezelfde sector zitten. Om maar niet te spreken van de Utrechtse versus de Gelderse kant van Food Valley. Er is dus nog veel te winnen en de sleutel daarvoor zit in een herkenbare, laagdrempelige regionale aanpak.
Ruimte voor de regio, dus. Maar profiteren alle regio's daarvan? Het is interessant om te zien hoe de speerpunten van de regering ruimtelijk neerslaan. Het beeld dat daaruit naar voren komt, is vanuit traditioneel regionaal-economisch perspectief teleurstellend. We zien een duidelijk zwaartepunt in de Randstedelijke provincies, Brabant en Limburg. Jammer dat het zo neerslaat, het suggereert dat het Randstadhemd nog steeds nader is dan de provincierok.
Daarover kan je mopperen, maar zo'n reactie is niet meer van deze tijd. De onderstroom is dat regio's op basis van eigen kwaliteiten, onderscheidende kenmerken en clustervorming rond sterke bedrijven, kennisinstellingen en activiteiten hun eigen zwaartepunt kunnen maken. De manier waarop mainport Rotterdam, metropoolregio Amsterdam en Brainport2020 zich organiseren, kan een goed voorbeeld zijn.
Suggestie heerst dat Randstadhemd nog steeds nader is dan
de provincierok
Copyright (c) 2011 Het Financieele Dagblad
